Jakie są falowce? Czy to smutna utopia zamknięta w ogromnym betonowym pudle, czy może przykład barwnego konglomeratu osobowości i niecodziennej architektury? Miejsce wyalienowania i samotności czy towarzyskiej wspólnoty sąsiedzkiej? Jakie historie krążą o falowcach i ile jest w nich prawdy? Czym straszą, a czym zachęcają? Co dzieje się z nimi obecnie, a co powinno stać się w przyszłości? Dla jednych falowce są zmorą powojennego modernizmu, dla innych atrakcją turystyczną, unikalną na skalę światową. Podobno samobójcy przyjeżdżali do nich żeby, skacząc z galerii, kończyć swoje życie. Z kolei dla obcokrajowców odwiedzających Gdańsk to często obowiązkowy punkt wycieczki. Wciąż nierozstrzygnięta jest wizja tego co stanie się z nimi w przyszłości. Wielkie budynki skierowane w stronę morza, ciągną się jak węże, a długie galerie i mozaika balkonów zachęcają do partyzanckich wypraw pomiędzy klatkami schodowymi i fotografowania kolejnych przykładów upiększania najbliższego otoczenia przez mieszkańców.
Jedno jest pewne: gdańskie falowce są jedyne w swoim rodzaju, dlatego na temat ich mitów i stereotypów, a także pomysłów na to co powinno się z nimi stać w przyszłości porozmawiamy z:
- architektką Danutą Olędzką, która zaprojektowała dwa prototypowe falowce przy ulicy Piastowskiej (a także Dom Technika NOT),
- historykiem sztuki Jackiem Friedrichem, który mieszkał w falowcu, a swego czasu publicznie przekonywał, że blok przy ulicy Obrońców Wybrzeża powinien zostać wpisany do rejestru zabytków,
- architektką i urbanistką Gabrielą Rembarz, która wiele lat mieszkała w falowcu i – jak sama mówi – spędziła tam wspaniałe dzieciństwo oraz widzi konieczność debaty nad ich przyszłością,
- reporterką i pisarką Magdaleną Grzebałkowską, która również tam mieszkała, ale deklaruje że falowców nie lubi,
- mieszkańcem falowca Pawłem Wysockim, który z kolei uwielbia je tak bardzo, że zauroczony tymi budynkami postanowił zamieszkać w jednym z nich.

Każdy ogród i każdy las jest niepowtarzalny - a może połączyć oba i przy okazji wyprodukować własne jedzenie? Poprzez odpowiedni dobór drzew i krzewów owocowych, ziół, pnączy i warzyw można stworzyć wzajemnie uzupełniające się warstwy roślinne podobne do warstw lasu. O tym jak tego dokonać opowiedzą Paulina i Tomasz Urbańscy z RUTA Urban Garden.

Czy wiecie, że Trójmiejski Park Krajobrazowy jest wyjątkowym na skalę światową lasem? Czy zdawaliście sobie sprawę, że niewiele jest miejsc na świecie, gdzie przy dużej aglomeracji tuż na wyciągniecie ręki jest ogromny park krajobrazowy?
O walorach TPK, korzyściach wynikających z jego obecności w Trójmieście oraz o tym, dlaczego bardziej powinniśmy doceniać TPK, dbać o niego i chronić przed zniszczeniem opowie Jakub Krzyżak – trener personalny i społecznik. Będzie to opowieść z punktu widzenia sportowca, mieszkańca aktywnie korzystającego z lasu, a także działacza społecznego, który w niezgodzie na zachodzące w lesie na jego oczach zmiany postanowił działać na rzecz ochrony TPK. Czyli o tym co TPK może zrobić dla Ciebie – ale też co TY możesz zrobić dla TPK. Po spotkaniu spacer tematyczny z Jakubem dla chętnych.

Tereny zielone w dzisiejszym krajobrazie Polski paradoksalnie stają się jednymi z najbardziej nieprzyjaznych miejsc z punktu widzenia zachowania bioróżnorodności – a w konsekwencji również z punktu widzenia potrzeb społecznych. Dlaczego? Ponieważ patrzymy na otoczenie przyrodnicze w miastach tylko pod kątem estetyki, a wygląd stał się główną funkcjonalnością terenów zielonych. Przydomowy ogród stał się przedłużeniem salonu, a publiczne parki stają się jeszcze jednym elementem precyzyjnie zaplanowanej architektury miejskiej. Beton lub kostka zastępują urokliwe ścieżki, a bogate w rośliny kwiatowe i zioło-rośla runo zastępowane jest monokulturowymi, regularnie wykaszanymi trawnikami. Dobrze przystosowaną, odporną roślinność rodzimą zastępuje się wymagającymi, modyfikowanymi odmianami, których utrzymanie wymaga dużej ilości nawozów oraz chemicznej ochrony, a co za tym idzie - znacznych nakładów finansowych. Masowo prowadzone remonty elewacji pozbawiają ptaki miejsc na zakładanie gniazd. Budynki stały się bowiem ważnym miejscem lęgowym dla wielu gatunków ptaków, a wraz ze wzrostem liczby inwestycji termoizolacyjnych spada liczba otworów, które ptaki mogą wykorzystać do założenia gniazda. Masowe wycinane drzew i krzewów to likwidacja miejsc lęgowych ptaków oraz usuwanie naturalnej bariery dla wiatru, niższy poziom natleniania i mniejsza wilgotność powietrza, przy jednoczesnym wzroście jego zapylenia i zanieczyszczenia.
Takie podejście to efekt przede wszystkim niewiedzy oraz nieumiejętności właściwej oceny konsekwencji podejmowanych przez nas działań. Przyroda to dynamiczny układ naczyń połączonych, w których akcja wywołuje reakcję. Swoimi decyzjami doprowadzamy do sytuacji, w której perfekcyjnie zaprojektowana, ale wyjałowiona z życia zielona przestrzeń miejska generuje coraz więcej problemów, wymagając przy tym coraz większych nakładów finansowych na jej utrzymanie.
Usługi ekosystemowe to właśnie te wszystkie niezauważane często na pierwszy rzut oka korzyści płynące z obecności ptaków owadożernych, zwartego żywopłotu czy szpaleru drzew. Mówiąc krótko - bioróżnorodność się opłaca! I o tym opowie Michalina Pączkowska ze stowarzyszenia Ptaki Polskie.

Idea Uniwersytetu Ludowego zrodziła się w XIX wieku w Danii. Była zaadresowana przede wszystkim do mieszkańców wsi, których możliwości kształcenia były niewielkie z racji barier ekonomicznych i geograficznych, a których twórca idei - M. F. S. Grundtvig - chciał uczyć aktywnego, twórczego, zaangażowanego życia. Metoda ta była odpowiedzią na skostniały system edukacji i przyniosła na duńską wieś autentyczne społeczno-kulturalne ożywienie. Podstawowe założenia tej metody to: uczenie się przez praktykę, holistyczny charakter edukacji (łączenie różnych obszarów wiedzy i doświadczenia), znaczenie żywego słowa w przekazie wiedzy i doświadczenia, budzenie w uczniach motywacji do rozwoju, odwagi poszukiwania i odkrywania swoich talentów i powołania oraz partnerstwo nauczycieli i uczniów.
W Polsce metoda ta upowszechniła się w okresie międzywojennym. Uniwersytety Ludowe powstawały i rozwijały się jeszcze w okresie PRL-u, lecz w czasie transformacji w latach 90-tych doświadczyły poważnego regresu. Okazuje się jednak, że metoda edukacji grundtvigowskiej (jak nazywa się pedagogikę wypracowaną w Uniwersytetach Ludowych) znakomicie odpowiada na potrzeby współczesności i warta jest odrodzenia. Dlatego też Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO postanowiło odrodzić tę ideę w Polsce i w 2014 roku rozpoczęło realizację projektu Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego. Pierwsze kursy ruszają już w sierpniu tego roku. Tematem przewodnim EUL będzie rolnictwo ekologiczne. Poprzez praktyki w najciekawszych gospodarstwach ekologicznych w Polsce oraz zjazdy studentów, EUL przybliżyć ma zawód rolnika ekologicznego w kontekście globalnym, regionalnym i lokalnym. Pokazać piękno i sens tej pracy, nie ukrywając trudów i niepowodzeń, jakie mogą być udziałem każdego, kto podejmie wysiłek podążania tą drogą. Projekt ma za zadanie wyposażyć w niezbędną wiedzę i umiejętności każdego, kto zdecyduje się podjąć naukę na Uniwersytecie - aby mógł samodzielnie rozpocząć własną ekologiczną inicjatywę na wsi. O projekcie opowie Zofia Włodarczyk – przedstawicielka Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalnego ZIARNO.

„Mały ptaszek wypadł z gniazda…co teraz?”, „Jak się zachować, gdy znajdę małą sarnę?”, „W jaki sposób bezpiecznie dokarmiać ptaki?”. Na te i inne pytania usłyszycie odpowiedź podczas spotkania z Ośrodkiem Okresowej Rehabilitacji Zwierząt z Jelonek. Dowiecie się, na jakie rzeczy należy zwracać uwagę w zależności od pory roku, jak również jak wygląda praca ze zwierzakami od zaplecza.

Zioła, chwasty, kwiaty, krzewy i drzewa. Gdzie nie spojrzeć – apteka. Natura ma dla nas ratunek na większość, jeśli nie wszystkie, dolegliwości. Czy mamy wiedzę i umiejętności by z tego korzystać? Podczas spotkania z Dorotą Grądzką przypomnicie sobie metody ziołowe naszych babć. Wymienicie wiedzę, przepisy i sposoby radzenia sobie w podstawowych dolegliwościach. A chętni pójdą z Dorotą na ziołowy spacer, by sprawdzić, co w trawie siedzi. A może na drzewie. Pokłonicie się razem Naturze Aptekarce.

Dom to nie tylko projekt, budowa i eksploatacja - pamiętać należy też o tym, co stanie się z budynkiem, gdy przestaniemy go użytkować. Myśląc o swoim projekcie Justyna i Robert postawili na materiały naturalne, przyjazne środowisku i ludziom - drewno, słomę i glinę, które w przyszłości będzie można poddać utylizacji, posegregować czy przetworzyć. Na Kaszubach znaleźli idealne miejsce do realizacji swoich planów i dzisiaj budują ekologiczną wioskę składającą się z czterech energooszczędnych domków w technice strawbale. Ich celem jest stworzenie wyjątkowego i przyjaznego miejsca odpoczynku oraz przestrzeni rozwoju twórczego. Podczas spotkania opowiedzą jak przebiega budowa naturalnego domu, jak niesamowite właściwości ma słoma i glina, ale też o tym z jakimi trudnościami trzeba się zmierzyć podczas budowy i czego spodziewać się wyprowadzając się z miasta na wieś.

Lato! Na drutach siedzą rozświergotane jaskółki. Nagle któryś z ptaków wszczyna alarm. Pewnie krzyczy: „Niebezpieczeństwo z powietrza!” albo: „Kot po prawej!”. Wszyscy zrywają się w popłochu. Chaos! I o to właśnie chodziło... Korzystając z zamieszania mały prowokator szybko romansuje z sąsiadką. „Normalnie” nie mieliby szans. A przecież „krew nie woda”.
Ptaki. Tyle im zawdzięczamy: muzykę, spisane ich piórami dzieła mistrzów światowej poezji i literatury, pierwszą w Europie - Konstytucję 3 Maja i pierwszą na świecie - Konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki. A także samoloty, ciepłe kołdry (uwaga - te wypełnione puchem edredonowym mogą kosztować ponad milion złotych), dobry nastrój podczas spaceru w parku oraz najdroższą w historii książkę, którą w 2010 roku sprzedano za ponad 10 milionów dolarów!
Oczywiście to tylko kilka punktów z nieskończenie długiej listy ptasich sensacji, zasług i dokonań.
Ptaki są z nami od zawsze. Właściwie to były tu na długo przed nami! Są w naszych miastach, parkach, ogrodach i domostwach. Obecne w naszych nazwiskach, tradycji, nauce, kulturze i marzeniach. Wiele z nich to nasi sąsiedzi z ulicy! Ale kiedy ostatnio je widzieliśmy?... Czy naprawdę jesteśmy aż tak różni? Czy ich życie nie zasługuje na szacunek?
Dowiedzcie się więcej o naszych sąsiadach!
Zapraszamy na rozmowę z Jackiem Karczewskim!